1 Mayıs İşçi Bayramı kutlu olsun Bijî Yêk Gulanê

Türkiye’de 1 Mayıs İşçi Bayramı, ilk defa 1911 yılında Osmanlı İmparatorluğunda kutlanmaya başlamıştır.1923 yılında 1 Mayıs’ın yasal olarak İşçi Bayramı ilan edilmesinden bir yıl sonra hükûmetin kutlamaları yasaklaması ile günümüzde de devam eden kısıtlanmalara başlanmış oldu.

Dünyanın birçok yerinde resmi bir bayram olan 1 Mayıs 12 Eylül darbesi sonrası resmi tatil olmaktan çıkarılmıştı. 2009 Nisan’ında tekrar Türkiye’de resmi bayram ilan edildi.

Osmanlı Devleti döneminde işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu yer Selanik’ti ve 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri, 1 Mayıs gösterisi düzenleyerek bu günü kutladılar. 1912 yılında İstanbul`da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak “İşçi Bayramı” ilan edildi.

1924`te hükümet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı.
1925`te çıkan Takrir-i Sükun Yasası, İşçi bayramını kutlamayı yasakladı ve uzun yıllar bu yasak geçerliliğini korudu.
1935 yılında 1 Mayıs`a “Bahar ve Çiçek Bayramı” adı verildi ve ücretsiz tatil günü ilan edildi.


Cumhuriyet dönemi ile birlikte yükselişe geçen işçi hareketi ile birlikte uzun yıllar kutlanamayan 1 Mayıs, ilk defa 1976 yılında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) öncülüğünde 200 bin kişinin katılımı ile Taksim Meydanı’nda gerçekleştirildi.1977 yılına gelindiğinde Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu daha kitlesel bir kutlama için hazırlıklara başladı. Kutlamanın tertip komitesinin,Valilik ve Emniyet gibi idari otoritelerle anlaşması ile Taksim Meydanı’nın ulaşım yönünden rahat ve merkezi olması sebebiyle kutlama yeri olması konusunda da fikir birliğine vardılar.

Ancak sol gruplar arasındaki bir takım çatışmalar sebebiyle gazetelerinin bir kısmında 1 Mayıs’ta olayların çıkacağı, insanların ölebileceği gibi bir takım köşe yazıları yayınlamaya başlandı.


1 Mayıs 1977 günü İşçi Bayramı’nı kutlamak üzere çeşitli illerden İstanbul’a gelenler ile birlikte yaklaşık 500 bin kişi Taksim Meydanı’ndaki kutlamalara katıldı.Katılımın yüksek olması sebebiyle kortejlerin alana girmesi uzun sürmüş, konuşmalar da uzamıştır. Saat 19.00 sularında dönemin DİSK genel başkanı Kemal Türkler konuşmasının sonuna geldiğinde etraftan silah sesleri duyulmaya başlandı. Sular İdaresi binasının üstünden ve meydandaki otelin çeşitli katlarından açılan bu ateş sonucu insanlar panik halde kaçışmaya başladı, kısa bir süre içinde bugün ki The Marmara Otel’in üst katlarından da ateş açıldı.
İnsanlar panik halde kaçmaya çalışırken polis de ses bombaları ve panzerlerle kalabalığa müdahale etmeye başladı. Kalabalık, kaçmak için özellikle Kazancı Yokuşu’na yöneldi ancak burada bulunan bir kamyonun yolu tıkaması yığılmaya ve buna bağlı ezilmelere sebep oldu.28 kişi ezilme ya da boğulma nedeniyle, 5 kişi silahla vurulma nedeniyle, 1 kişi de panzer altında kalarak toplamda 34 kişi yaşamını yitirdi, yaklaşık 130 kişi de yaralandı. DİSK’in yayınladığı listede ise 36 kişinin öldüğü belirtilmişti.

Kanlı 1 Mayıs olarak anılan Olay sonrası 470 kişi göz altına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamayarak serbest bırakıldılar. Tertip komitesi, bazı sendika ve sol gruplardan 98 kişi hakkındaki yargılamalar 14 yıl boyunca sürdü. Bu yargılamalardan kimse ceza almadı. Emniyet veya devlet yetkililerinden herhangi birinin yargılanmadığı dava zaman aşımına uğrayarak düştü. Bunun üzerine dava, AİHM’ne taşındı.Bugüne kadar ateşi kimlerin açtığı tam olarak belirlenememiş ve olay aydınlatılamamıştır.Ancak 1 Mayıs 1977 günü Taksim Meydanı’nda kutlanan İşçi Bayramı’nda 34 kişinin hayatını kaybetmesi ve 136 kişinin de yaralanması ile sonuçlanan olay bugün hala unutulamamış ve tüm emekçilerin birliği için yapılan ölümüne dayanışma gelecege ve eşit şartlarda yaşayan insanlık hayaline büyük katkı sağlamıştır.

Bu yıl İstanbul’daki 1 Mayıs programında iki alan ön plana çıktı. Bunlardan birisi Taksim diğeri ise Maltepe… 

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) 1 Mayıs’ta İstanbul Maltepe’de olacaklarını açıkladı.

İktidara yakın Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Ergün Atalay, 1 Mayıs’ta Taksim Meydanı’na çelenk bırakacaklarını ve 30 ilde 1 Mayıs’ı kutlayacaklarını açıkladı. Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (Hak-İş) ise 1 Mayıs’ı 25 Nisan-1 Mayıs arasında Türkiye’nin her yerinde kutlayacaklarını bildirdi.

DİSK’e bağlı Nakliyat-İş Sendikası, Umut Sendikası (Umut-Sen) ve İnşaat İşçileri Sendikası’ndan (İnşaat-İş) yapılan açıklama da ise yıllardır izin verilmeyen Taksim’de kutlama yapılacağını söyledi

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Yazarın diğer makaleleri