Deprem sonrası yapılan TOKİ konutlarından siyah kömür dumanlarının yükseldiği Van’da, akşam saatlerinde nefes almak dahi zorlaşıyor.
Van’da Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın, kış aylarında geliri düşük ailelere dağıttığı kalitesiz kömür hava kirliliğine neden oluyor. Kış aylarında, özellikle 2011 yılında yaşanan deprem sonrası çevre mahallelerde yapılan TOKİ konutlarından siyah kömür dumanlarının yükseldiği kentte, akşam saatlerinde adeta nefes almak dahi zorlaşıyor.
‘RAKIM YÜKSEK, SANAYİ YOK AMA KİRLİLİK VAR’
Hava kirliliğinin gözle görünür bir seviyeye ulaştığını belirten Van Çevre Derneği (ÇEVDER) Başkanı Ali Kalçık, “Van 1727 rakımlı yüksek bir yer olmasının yanı sıra, sanayisi de bulunmuyor. Kirliliği azaltan bu iki neden rağmen, az miktarda egzoz gazları oluşturmasının yanında asıl neden, halka dağıtılan kalitesiz kömürlerdir. Özellikle Sosyal Yardımlaşma Vakfı’nın dağıttığı kalitesiz, kalorisi düşük kömürler havayı ciddi oranda kirletiyor” dedi.
‘ÇEVRE KATLİAMI YAPILIYOR’
Deprem sonrası kente yapılan 20 bin toplu konut projesinde doğal gaz alt yapısının olmadığını belirten Kalçık, “Bu kadar toplu konutun olduğu yerde sadece kömürün yakılması tam bir çevre katliamına neden olmaktadır. Akşamüstü şöyle Edremit’ten özellikle bütün kente yayılan bir toz bulutu var. Bu kentteki astım hastaları, çocuklar ve yaşlılar nefes bile alamıyor” diye konuştu.
‘BİRİNCİ SORUMLU HÜKÜMET’
TOKİ bölgeleri ile Selimbey, Abdurrahmangazi, Altıntepe, İskele ve Yalımelez mahallerinin kentin en kirli bölgeleri olduğunu dile getiren Kalçık, “Yediğimiz yiyecekten içtiğimiz suya kadar her yoldan hayatımıza giren bu kirlilikten birincil sorumlu, merkezi hükümet ve bunun denetimini sıklaştırmayan yerel belediyededir. İki çözüm var, birincisi kente kaliteli kömür gelecek, ikincisi de verilen sözlerin yerine getirilip biran evvel her yere doğal gazın getirilmesi gerekiyor” ifadesinde bulundu.
‘VAKIF DENETİMİ YAPILMAMIŞ KÖMÜR DAĞITIYOR’
Kömürcüler ve Oduncular Kooperatifi Başkanı Hasan Seyhan ise Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın dağıttığı kömürlerden kaynaklı hem kentin kirlendiğini hem de piyasada ciddi bir rant sisteminin oluştuğunu söyledi. Kooperatif olarak ithal ettikleri ve bakanlığın denetiminden geçen kömürün kentin ihtiyacını fazlasıyla karşıladığını belirten Seyhan, buna rağmen vakfın kooperatiften almak yerine denetimi yapılmamış kömür getirtip dağıttığını dile getirdi. Seyhan, “Bu işte hem halkımız hem de bu işi yapan kentin 2 kooperatifi olarak çok mağdur ediliyoruz. Defalarca açıklamada bulunduk bizim getirdiğimiz kömürler ithal olduğu için daha gümrük girişinde bakanlık tarafından bütün denetimleri yapılarak buraya geliyor. Bize Ukranya kömürü geliyor. Getirdiğimiz kömür bütün kentin ihtiyacının fazlasını oluşturduğu halde sosyal yardımlaşma bizden kömür almayıp farklı yollardan denetimi yapılmamış kömürleri getirip halka dağıtıyor” dedi.
‘KALİTESİZ KÖMÜRDE RANT VAR’
Kalitesiz ve denetimsiz kömürün ayrıca kentin birçok noktasında kaçak rantçı yapıların da ortaya çıkmasına neden olduğunu dile getiren Seyhan, “Özellikle GMG isimli bir firma burada kaçak ve kalitesiz kömürler dağıtıyor. Defalarca şikayet ettik ama bir şey yapılmadı. Bu çevre kirliliğini önlemek için biz çevre müdürlüğü başta olmak üzere bütün belediyelerle görüşmeler yaptık. Var olan bu sistem kooperatifin işlerini bitiriyor. Ayrıca yardım için getirilen kömürlerin komyonete yüklenmesinden indirmesine kadar ihale yoluyla veriliyor. İhaleyle bu kişiler para kazanırken, halka verilen kömür de yine belli bir para karşılığında satılıyor. Bundan dolayı birçok ihtiyaç sahibi yardım alamayıp gelip bizden kömür yardımı alıyor” ifadesinde bulundu.