Birinci yılını geride bırakan OHAL döneminde Ege Bölgesi’nde en az 6 bin hak ihlali yaşandı. Cezaevlerinde tavan yapan hak ihlallerine karşı direnişin öne çıktığı bölgede, kadın cinayetleri ve iş cinayetlerinde rakamlar ikiye katlandı.
15 Temmuz darbe girişiminin hemen ardından 20 Temmuz’da devreye konulan Olağanüstü Hal (OHAL) yönetimi birinci yılını geride bıraktı. Kısa vadede kaldırılacağı açıklanmasına rağmen OHAL dördüncü defa uzatıldı. Türkiye’nin her yerinde olduğu gibi Ege Bölgesi’nde de OHAL yönetimi ile hak ihlalleri tavan yaptı.
İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi’nin raporlarına göre bir yılda en az 6 bin hak ihlali yaşandı. En fazla hak ihlali cezaevlerinde yaşandı. Yine en az 624 kişinin gözaltına alındığı bölgede en az 168 kişi tutuklandı. İş cinayetleri ile gündeme gelen bölgede en az 20 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Kadın cinayetleri ve kadına yönelik cinsel istismar ve çocuğa dönük cinsel istismarla da öne çıkan Ege Bölgesi’nde OHAL döneminde en az 56 kadın öldürüldü.
CEZAEVLERİNDE TAVAN YAPAN İHLALLERE KARŞI DİRENİŞ GELİŞTİ
İlan edilen OHAL ile birlikte 1980 askeri darbe uygulamalarının devreye konmak istendiği cezaevlerinde baskılar arttı. Koğuşlara toplu gardiyan ve asker baskınları yapılırken, koğuşlar arası iletişim kesilmesi, yaka kartı uygulamasının devreye konması, sosyal aktivitelerin yasaklanması, kitap kısıtlanması, görüşlerin kısıtlanması ve görüş sırasında taciz uygulamaları, hasta tutukluların tedavilerinin engellenmesi uygulamaları ağırlaştırıldı. Dönem dönem uygulanmak istenen ancak cezaevlerinde direnişle karşılanan “Esas duruş/askeri düzen” uygulamasının OHAL kapsamında dayatılmasına tutuklular Şakran’dan başlayarak Türkiye cezaevlerine 64 günlük açlık grevi ile tepki gösterdi.
OHAL ile birlikte cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerini “Resmen cezaevlerinde işkence yapılıyor” sözleri ile açıklayan Zindanlarla Dayanışma İnisiyatifi İzmir Temsilcisi Selma Altan, cezaevlerindeki uygulamaları “Daha önce olan baskılar OHAL ile birlikte arttı. Sürgünler baskılar halen devam ediyor. Cezaevlerinde ayrı bir hukuk uyguluyorlar. Tecrit had safhada. Havalandırmalar bile tellerle kapatıldı. OHAL ile birlikte yeni cezaevleri yapıldı” sözleri ile aktardı.
KADIN CİNAYETLERİ ARTTI
Ege Bölgesi’nde OHAL döneminde en az 56 kadın öldürüldü. Yine kadın cinayetlerinde vahşet uygulamaları da kendisini gösterdi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu İzmir Temsilcisi Sanem Deniz Kural, OHAL döneminde ihlallerin ikiye katlandığını söyledi. Genel anlamda bir artış olduğunu belirten Kural, “Toplumda ne zaman baskı, şiddet artarsa kadınlara yönelen şiddet de daha fazla artıyor. Bunu birçok dönemde gördük. Bölgemizde bu artışın en önemli nedenlerinden biri kadının kendi hayatına dair karar vermek istemesi. Çalışmak istemesi. Çocuğu ile ilgili karar vermek istemesi gibi etkenler öne çıkıyor. Kendi hayatına dair kararlar alması bu ihlallerin yaşanmasında önde geliyor. Sayıca artmanın yanında vahşiliği de arttı tabi ki. Burada egemen akıl OHAL’i fırsata çevirerek, kadın üzerindeki tahakkümünü büyütmeye çalışırken, buna karşı kadınların mücadelesi de her geçen gün artıyor” diye konuştu.
‘İŞÇİNİN PAYINA SÖMÜRÜ, İŞSİZLİK VE YOKSULLUK DÜŞTÜ’
Hak ihlallerinin tavan yaptığı bir diğer alan çalışma alanı olurken, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı İzmir 5 Nolu Şube Başkanı Ali Haydar Kara, bölgede en az 20 işçinin yaşamını yitirdiğini ve binlercesinin işinden edildiğini söyledi. Kara, bölgede çalışma alanında yaşananlar için “OHAL dönemi işverenler için işçileri çok rahatlıkla işten atabildiği bir süreç oldu. Hem işten atılmaların önü açıldı hem de grevlerin önüne geçilerek, işçilerin hak taleplerinin önüne geçildi. Yaklaşık 13 milyon insan zorunlu bireysel emeklilik sistemine geçirildi. Böylece ‘çılgın projeler’ için kaynak yarattılar” dedi.
Yine 110 binden fazla kamu emekçisinin ihraç edildiğini hatırlatan Kara, OHAL döneminde Türkiye’de 6 grevin “Milli Güvenlik” gerekçesi ile yasaklandığını kaydetti. Darbenin ve OHAL’in faturasının işçiye çıkarıldığını belirten Kara, “OHAL gerekçesi ile tek hakkımız olan grev hakkımız da elimizden alınmış oldu. AKP 15 yıldır sermaye yandaşlığına devam ediyor. Zaten Cumhurbaşkanı Erdoğan OHAL’i grevleri durdurmak için kullandıklarını söyledi. Sonuç olarak OHAL’den işçinin payına sömürü ve işsizlik ile beraber yoksulluk düştü” diye konuştu.