Baskı, şiddet, işkence nedeniyle gündemden düşmeyen cezaevlerinde emek sömürüsü de had safhada. Adalet Bakanlığı bünyesinde cezaevlerinde kurulan işyurtları, ucuz iş gücü merkezlerine dönüştü. Tutuklular, hizmet sektöründen üretim sektörüne, garsonluktan tarım-hayvancılıktan tekstile kadar 200 ayrı iş kolunda sömürülüyor
Tutuklular, “meslek edinme” adı altında çalıştırılıyor, ancak emeklerinin karşılığı verilmiyor. Çalışmalarının karşılığında 2017 ücret cetveline göre stajyerlere günlük sadece 6, çıraklara 10, kalfalara 11, ustalara ise 13 TL veriliyor. Sosyal sigorta primleri de İşyurtları Yönetmeliği’ne göre ödeniyor. Tutuklulara fazla çalışma ücreti olarak ise, 3 TL ödeme yapılmakta. Yine 277 işyurdunda 50 bine yakın tutuklu ve hükümlü işçi olarak çalıştırılmakta.
İşyurtlarına özel sektör ilgisi
Adalet Bakanlığı İşyurtları Kurumu Daire Başkanlığı’nca yayınlanan 2016 faaliyet raporuna göre; işyurtlarında işbirliği yapılan özel sektör sayısı 100’e, kamu kurumu sayısı ise 277’ye ulaştı. Yine yayınlanan mali tablolara göre; işyurtlarından Ocak-Mayıs 2017 döneminde elde edilen net bütçe gelirleri toplamı 1 milyar 187 milyon 316 bin 597 lira olarak gerçekleşti. Gelirlerden işçilere yapılan ödeme ise, sadece 542 bin 766 lira olarak mali tablolara yansıdı. Buna karşı personele yapılan ödeme ise, 15 milyon 248 bin 953 lira olarak gerçekleşti.
‘Ortada zorlama var’
CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, TBMM Başkanlığı’na tutukluların çalışma koşulları ve aldıkları ücretin düzeltilmesi adına üç ayrı kanun teklifi ile bir araştırma önergesi sunduğunu belirterek, “İşyurtları bugün amacının dışına çıkarak, insan emeğini sömüren bir yapıya bürünmüştür” dedi. Anayasa’nın 18’inci maddesini hatırlatan Sertel, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 42. Maddesi ile tutukluların çalışmasının zorunlu hale getirildiğini belirtti. Sertel, “Ortada bir zorlama vardır. Mahkumlara 3 kuruşa çalışmaktan başka bir seçim şansı bırakılmamıştır” dedi. Verdiği kanun tekliflerinin bir yıldır komisyonda bekletildiğini belirten Sertel, kurumlar değişse de tutuklunun alacağı paranın değişmediğini ve sömürünün her şekilde devam ettiğinin altını çizdi.
Ahmet Kanbal/İzmir-MA
8