Ortadoğu’nun kozmopolit ülkelerinden olan, çok sayıda etnik ve dini grubu barındıran Lübnan, 1975-1990 arasında Taif Anlaşması’yla noktalanan iç savaş yaşadı. Suriye, İran, ABD, İsrail ve AB ülkelerinin müdahil olduğu iç savaşta 150 bin ila 230.000 insanın öldüğü tahmin ediliyor. Ülke yerle bir oldu. Suriye çekilince Suudi ve Lübnan vatandaşı Refik Hariri başbakan olunca, Riyad mali desteğiyle ülkeyi yeniden imar etti. Hizbullah güçlendi. İsrail sık sık Hizbullah gerekçesiyle ülkeyi bombaladı, operasyonlar yaptı. Refik Hariri 2005’te suikast sonucu hayatını kaybetti. Suriye çekilmek zorunda kaldı. Sedir Devrimi (bayraktaki Sedir ağacı sembolünden) olarak adlandırıldı bu süreç. Ancak Suriye iç savaşında Hizbullah daha da güç kazandı, Suriye’ye de güç gönderdi. Ülkede kutuplaşma ve restleşmeler yeniden arttı. Bölge ülkeleri de dahil olunca yeni kriz başgösterdi. Peki Lübnan’da hangi bloklar var?
PARLAMENTO:
Ülkede başbakan Sünni, cumhurbaşkanı Hristiyan Maruni, Meclis başkanı Şii oluyor. Meclis Hıristiyan ve Müslüman vekiller arasında 64’e 64 patlaşılmış durumda. Meclis’te 34 Katolik Maruni, 14 Grek Ortodoks, 8 Grek Katolik, 5 Ermeni Ortodoks, 1 Ermeni Katolik, 1 Protestan, ve diğer küçük Hristiyan azınlıkları temsilen 1 milletvekili bulunuyor. 8 Mart’ın 50, 14 Mart’ın 53, Dürzilerin 8, Alevilerin 2 sandalyesi var.
CANBOLAT BLOKU:
Dürzi Velid Canbolat liderliğindeki “İlerici Sosyal Parti” Lübnan’da önemli yer tutuyor. Ailede Fuad Canbolat, Velid’in dedesi ve Kemal’in babası. Kemal Canbolat, İç savaş sırasında Filistin Kurtuluş Cephesi’ni destekledi ve Suriye ordusuna karşı savaştı. 1977’de suikast sonucu öldürüldü. Yerini oğlu Velid Canbolat aldı.
CAĞCAĞ ve LAHHUD:
Cağcağ ailesi de Maruni: Semir Cağcağ: 1986’dan bu yana, Cağcağ o dönemde Suriye’ye karşı çıkan tek lider oldu. Cağcağ halen sıkı bir Suriye karşıtı, Batı ve İsrail yanlısı. Ermeni aile. Emile Lahhud, Amcası Selim Lahhud Lübnan eski dışişleri bakanıydı. Selim Lahhud’un oğlu Nasib Lahhud ise, ABD büyükelçisi. Atalarının Adapazarılı olduğu belirtilen Ermeni aileden gelen Lahhud 1998–2007 arasında Lübnan cumhurbaşkanlığı görevinde bulundu.
HARİRİ:
Saad Hariri Sünni Müslüman. Saudi Oger Telecom’un yanı sıra birçok şirketi var. Hariri Müstakbel Hareketi’nin başına geçti. 2009 Kasım ayından 2011 Haziran ayına kadar başbakanlık yaptı. Öldürülme korkusu ile 2011–2014 arasında Fransa’da yaşadı. Hariri Aralık 2016’da tekrar başbakan oldu.
FRANCİYE AİLESİ:
Aile Maruni. Süleyman Franciye, Semir Cağcağ’ın en büyük rakibiydi. 1930’larda milletvekilliği yapan Kabalan Süleyman Franciye’nin oğlu. 1970 – 76 arasında cumhurbaşkanlığı yaptı. 1992’de “normal” şekilde öldü. Ancak hayattayken oğlunun bir katliama kurban gittiğini gördü. Tony Franciye: Süleyman Franciye’nin oğlu. Milletvekilliği yaptı.
CEMAYEL AİLESİ:
Cemayel ailesi Maruni. Beşir Cemayel, Falanjist Lübnan Güçleri’nin lideriydi. 1982’de 34 yaşında Falanjist Parti (Lübnan Güçleri) karargahına yapılan bombalı saldırı sonucu öldü. Yerine oğlu Emin Cemayel geçti. Emin Cemayel 1982– 88 arasında cumhurbaşkanlığı yaptı. Halen Lübnan Güçleri partisinin genel başkanı. Pierre Cemayel de Emin Cemayel’in oğlu. Milletvekilliği yaptı.
NASRALLAH:
1960 doğumlu Nasrallah, Şii olan Hizbullah’ın üçüncü genel sekreteri. (1992’den beri) Kendisinden önceki genel sekreter Abbas El Musavi, İsrail’in drone saldırısında öldürüldü. Hizbullah Lübnan’da ordu dışında yasal olarak silaha sahip tek güç. Hizbullah kabine ortağı.
NEBİH BERRİ:
Lübnan Parlamento başkanı. 1938 doğumlu Berri, Şii Emel Hareketi’nin lideri. Emel Hareketi Hizbullah gibi silahlı gücü olan bir örgüt.
MICHEL AOUN:
Maruni Cumhurbaşkanı. Lübnan ordusu komutanıydı. 1988 –90 arasında başbakanlık yaptı. İç savaş sırasında 1989 yılında Suriye ordusuna karşı “özgürlük savaşı” başlattı, ancak yenildi ve Fransa’ya kaçtı. Döndü Hizbullah’ı destekledi.
8 MART BLOKU:
Cedar (Sedir) Devrimi gösterilerinden bir süre sonra 8 Mart 2005’te Beyrut’ta gösteriler düzenlendi. Bu hamleye destek artınca, katılan partiler oldu. Ve blok “8 Mart Bloku” olarak siyasette yer edindi. 8 Mart Bloku’nda Şii Hizbullah, Şii Emel Hareketi, Maruni Özgür Vatansever (Ulusalcı) Parti, Dürzi Demokrat Parti, Sünni Zafer Hareketi, Ermeni Devrimci Federasyon, Alevi Demokratik Arap Parsti gibi partiler yer aldı.
14 MART BLOKU:
8 Martçılara karşı 14 Mart’ta gösteriler yapıldı. Sedir gösterilerinin başını Saad Hariri liderliğindeki “Müstakbel Hareketi” çekti. Sedir gösterileri Suriye’nin tüm güçlerini çektiği 27 Nisan’a kadar sürdü. Katılan yapılar 14 Mart Bloku oluşturdu: Sünni Müstakbel Hareketi, Maruni Lübnan Güçleri, Lübnan Ulusal Bloku, Bağımsızlık Hareketi; Ermeni Sosyal Demokrat Hınçak Partisi, Ermeni Demokratik Liberal Parti, Özgür Şii Hareketi. Gelinen aşamada Lübnan Parlamentosunda bu iki blok ağırlıklı oldu.
Terör kaynağı Suudilerdir’
İran’ın Mehr ajansına göre Suudi Arabistan suçlamalarına yanıt veren İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi, “Kendisinin aşırıcılık, terör girişimi ve diğer ülkelerim içişlerine karışmanın bizzat kaynağı olan Suudi rejimi, yalancılıkla diğer tarafları suçluyor” dedi.