Çalışma koşullarının düzeltilmesi talebiyle eyleme geçen Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’ndeki Türkiyeli ve Suriyeli mülteci saya işçileri, birlikte kazanacaklarını söyledi
Adana, Dîlok, Konya ve İstanbul’un ardından çalışma koşullarının ve ücretlerinin düzeltilmesi talebi ile İzmir’deki ayakkabı işçisi sayacılar da eyleme geçti. Türkiye dünyada ayakkabı ihraç eden ülkeler arasında ilk sıralarda yer alırken, 2017 yılında 700 milyon doları aşkın ihracat gerçekleştirdi. Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Jak Galiko’ya göre, Türkiye ayakkabı ihracatında 1 milyar doları aşacak potansiyele sahip. Ancak bu potansiyelden işçinin payına düşen ise, parça başı diye tarif edilen 3 ile 5 liralık ücretlerle sınırlı.
Çocuk işçiler merkezi konumunda
Türkiye’nin ayakkabı üretiminde başı çeken kentlerinden biri olan İzmir’de Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi ve çevresindeki saya atölyelerinde 5 bini çocuk 45 bin saya işçisi mevcut. Yüzde 90’ı sigortasız olan işçilerin olası durumlarda başvuracakları bir sağlık merkezi de site içerisinde yok. Düşük ücretlerle güvencesiz çalıştırmanın, çocuk işçiliğinin ve iş hastalıklarının merkezi konumunda. İşçiler tüm bu nedenlerle çalışma koşulları, ücretlerinin düzeltilmesi ve çocuk işçiliğinin sonlandırılması talebiyle iş bıraktı.
‘Sigorta ve sağlık güvencemiz yok’
Saya işçisi Rıdvan Ertan 15 yıldır saya işçisi olduğunu ve sağlıksız koşullarda çalıştıklarını belirtti. Çalışma koşullarını anlatan Ertan, “Kimyasal maddenin içinde balinin içinde çalışıyoruz. Çalışma saatlerimiz çok fazla. Sabah saat 8’de iş başı yapıyor, gece 11’lere kadar çalışıyoruz. Haftanın iki günü üç günü sabahçı kaldığımız günler oluyor. Pazar günleri bir gün tatilimiz var. Bazen o gün de çalışmak zorunda kalıyoruz. Sigortamız yok zaten sağlık güvencemiz yok. Herhangi bir sağlık sorunu yaşadığımızda masraflarımız artıyor. Sorunlarımız artıyor. Fiyat konusunda yine sıkıntılar çekiyoruz” diye konuştu.
Emeklerinin karşılığını alamıyorlar
Saya işçilerinin ayakkabı dikiminde kullandıkları ipi ve makineleri kendilerinin temin ettiğini de sözlerine ekleyen Ertan, şöyle devam etti: “Aldığımız ipin fiyatı 11 lira. Bundan 7-8 sene önce 2 liraydı. İşverenler bunları karşılamıyor. Dükkan kiralarımızı biz veriyoruz. Yemeğimizi kendimiz karşılıyoruz. Ulaşımı biz karşılıyoruz. Parça başı fiyatları modele göre şu an 11, 12, 13 lira olması gerekirken, biz o modelleri 4 liraya 5 liraya dikiyoruz. Bu fiyatları normalde Ayakkabıcılar Derneği’nin işverenlerle görüşüp düzenlemesi gerekiyor” dedi.
Birlik olduk
Saya işçilerinin İzmir’de 2014 yılında Suriyelilerin çalıştırılmasına karşı eylem yaptıklarını hatırlatan Ertan, birlikte hareket etmeye başlamalarını “Suriyeliler ilk geldiğinde biz bazı şeyleri idrak edemedik. Savaş mağduru insanlardı. Geldiklerinde ceplerinde paraları yoktu. Ucuz dikmeye başladılar. Bu bize de yansıdı. O zaman bu yönde eylemler yaptık. Ancak bugün gelinen noktada anladık ki; Suriyeliler değildi ucuz iş yapmanın sebebi. O nedenle bu defa Suriyelilerle bir olduk. Beraber hareket ediyoruz. Bazı şeylerin üstesinden birlikte gelebileceğimizi anladık. Sonuçta hepimiz işçiyiz burada” sözleri ile aktardı.
‘Birlikte kazanacağız’
Suriyeli işçilerden Osman Osman da, taleplerinin diğer işçilerle aynı olduğunu belirterek, Türkiyeli işçilerle birlikte hareket etmelerinden başka bir yolları olmadığının farkında olduğunu söyledi. İlk geldikleri günler ucuz çalışmak zorunda kaldıklarını ve bu nedenle diğer işçilere karşı baskı unsuru olarak kullanıldıklarını belirten Osman, “Türkiyeli işçiler ne talep ediyorsa biz de onu talep ediyoruz. Bu saatten sonra onlarla birlikte hareket edeceğiz. Birlikte kazanacağız” dedi. İşverenlerin kendilerini sömürdüklerini belirten bir başka Suriyeli işçi Ali Süleyman da, “Geldiğimde ev kiram 2 oda için 250 liraydı. Bugün 600 lira. Ama ben 4 yıldır aynı fiyata ayakkabı dikiyorum. Her şeye zam var ama sayacıya zam yok. Çünkü işveren diyor ki; ‘Biz tıraşlarız yenisi çıkar.’ Yenisini nereden getirecekler merak ediyoruz. Türkiyeli ve Suriyeli işçi bir araya geldikten sonra tüm taleplerimiz kabul edilir” diye konuştu.
MA/ Ahmet Kanbal
46