Mutfaktaki yangınla boğuşan vatandaş adeta ekonomik savaş veriyor. Sabah aldığı ürünü akşam aynı fiyata alamayan, her gün değişen etiketlerden bıkan, rafta şeker ve yağ bulamayan tüketiciler bakkala, markete, pazarcıya, onlar ise üreticilere ve fabrikalara tepkili. Son günlerdeki döviz artışı ile derinleşen çıkmazın bilançosu gün geçtikçe ağırlaşırken, hem esnaf, hem de vatandaş yeni yıla oldukça karamsar girecek. Art arda gelen zamlar sonrasında Cumhuriyet’e konuşan hedefteki esnaf temsilcileri krizin sorumlusu olmadıklarını belirterek “Biz de kurbanız. Krizin sorumlusu belli” dedi.
İzmir Pazarcılar Esnafı Odası Başkanı Hamdin Erişen: Ürün tezgâha gelene kadar gerek tarlada, gerekse halden çıkışta fiyatların tümü yükselmiş durumda. Akaryakıttaki son zamlarla nakliye giderlerimizi yüzde 25 oranında arttı. Mal alırken de sıkıntı yaşamaya başladık. Şu an hissedilmiyor ancak ileride meyve sebze bulmakta zorlanacağız. Zamanında bizi stokçulukla suçluyorlardı. Ama şimdi piyasada stok yapacak mal bile yok. Tarladaki ürünler azalmaya başladı, fiyatlar yükselecek. Daha zor günler bizi bekliyor.
İZTO Ekmek ve Unlu Mamuller Grubu Meclis üyesi Hüseyin Sağır: En son temmuz ayında ekmeğe zam yapılmıştı. O günden bu yana bizim girdi fiyatlarımız yaklaşık yüzde 40 oranında arttı. Halen zararına satıyoruz. Şu anda 2.5 lira olan satış fiyatı bile maliyetlerimizi karşılamıyor. Beş ay önce 155 lira olan bir çuval un bugün 300 liraya çıktı. Un, yağ, susam gibi hammadde fiyatlarındaki artış durdurulamıyor. Artık önümüzü göremiyoruz. Yakın süreçte ikinci bir zam olur mu, bilemeyiz. Ne kadar daha böyle gideriz onu da bilmiyoruz.
İzmir Pide Gevrek İmalatçıları ve Benzerleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Şükrü Erişen: Elimizde stokumuz yok, daha ne kadar idare edeceğiz? Stok yapmayı geçtik, yüz çuval un istiyoruz, ancak 20 çuval gönderiyorlar. İki aya yakın süredir piyasada ve toptancılarda yağ ile un konusunda tedarik sorunu var. Yakında stoklar bittiğinde, malzeme bulamadığımızda makinelerimizi kapatmak zorunda kalırız. Esas yarayı o zaman alacağız. Fırıncılar zararına da olsa işini kurtarmak için arabasını, arsasını, malını, mülkünü satıyor. Korkarım ki böyle gidersek iflaslar peşi sıra gelecek.
Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Genel Başkanı Aykut Yenice: Ciddi bir çıkmazın içerisindeyiz. Gelecek süreçten umutlu değiliz. Dayanan dayanacaktır ama bu yaşadığımız sıkıntılı dönemden çıkamayan da olacak. Pahalılık almış başını gidiyor. İnsanların yemek yemekte bile zorlandığı böylesine bir süreçte biz de müşteri bulmakta zorlanıyoruz. Yılbaşından sonra daha zor bir döneme gireceğiz. Gelecekten dönemden kaygılıyız.
İzmir Bakkallar ve Bayiler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Emin Bağcı: Toptancıların ve üreticilerin yaptıkları zamlar bize ve raflara on katı oranında yansıyor. Bugün yaşadığımız tüm bu sıkıntılar önümüzdeki günlerde raflara yansıyacak ve daha fazla zam ile karşılaşacağız. Bizim esas büyük korkumuz stokların bitmesi ve satacak ürün bulamamak. Aldığımız malın aynısını aynı fiyatla yerine koyamıyoruz. Artık etiketlerimizi değiştirirken yüzümüz kızarıyor.
İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Zekeriya Mutlu: Döviz kurlarındaki yukarı hareketler, zaten bir süredir sıkıntı yaşadığımız hammadde ve girdi maliyetlerinin yükselmesine, bu da toptan ve perakende fiyatlarının artmasına neden olabilecektir. Sınırlı sermaye yapısına sahip olan esnaf sanatkârların sattığı ürünün yerine yenisini koymakta da zorlanacağı, üretim girdilerinin yanı sıra sattığı malın tedarikinde de sorun yaşayacağı görülmektedir. Vatandaşların kur artışı ile fakirleşmesi ve alım güçlerinin düşmesi üyelerimizi zor durumda bırakacak bir başka etken olacaktır. Esnaf sanatkârlara pozitif ayrımcılık yapılarak öncelikli teşvikler verilmelidir.