Şirin Tekeli; inadıyla, inancıyla ve heyecanıyla kadınların yaşamlarına dokunarak 73 yıla kitaplar, araştırmalar, makaleler, tezler, eylemler, dayanışmalar, kız kardeşlikler ve direngen bir ruh sığdırdı. Binlerce kadına dokunan Tekeli, “Top artık, beşinci ve altıncı kuşak feministlerde” diyordu.
1980 sonrası Türkiye feminist hareketinin öncü isimlerinden Şirin Tekeli, bir süredir beyin tümörü tedavisi gördüğü Bodrum’da, 13 haziran günü hayatını kaybetti. Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Kadın Eserleri Kütüphanesi, Kadın Adayları Destekleme Derneği (KADER) ve son olarak Kadın Hukukçuları Destekleme Vakfı’nın (KAHUDEV) kurucularından Tekeli, 73 yıllık ömründe sayısız kadına dokundu. Tekeli, feminist harekete el yordamıyla giden yaşamında birçok eser çevirmesinin yanı sıra, “Medeni Kanun değişikliği için Dilekçe kampanyası-1984”, “Dayağa karşı protesto yürüyüşü-1987” ve “Kariye Şenliği”nin de aralarında bulunduğu çok sayıda etkinlikte rol aldı.
Lozan Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nü 1967 yılında bitiren Tekeli, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde öğretim üyeliği yaptı. Tekeli’nin doçentlik tezi olarak hazırladığı ‘Kadınların Siyasete Katılımı’ üzerine karşılaştırmalı araştırması, 1982’de Birikim Yayınları tarafından “Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat” adıyla yayımlandı. 1981’de YÖK döneminin başlaması üzerine, akademiden istifa etti.
Daha sonra feminist literatür üzerine çalışan ve feminizmi Türkçeleştiren Tekeli, ‘patriyarka’ kavramını Türkçe’ye kazandırmış oldu. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın kuruluş çalışmalarını başlattı ve 1996 yılına kadar kütüphanede gönüllü olarak çalıştı. Tekeli, geçen yıl verdiği bir röportajda; “Kadınların siyasi karar odaklarına daha fazla girmesi, dünya genelinde feminist hareketin öncelikli bir sorunu olmaya devam ediyor. Daha yapacak çok şey var. Yılmak yok. Top artık, beşinci ve altıncı kuşak feministlerde” demişti.
Çeviri ve yazılarıyla Tekeli
Tekeli, 1988’de “Kadınlar İçin” adlı makaleler derlemesini (Alan, İstanbul), 1990’da Meryem Koray ile birlikte yazdığı “Kadınlarla İlgili Eşitlik Politikaları” kitabını (TÜSES, İstanbul) yayımladı. Aynı yıl, “Kadın Bakış Açısından Türkiye’de Kadınlar” (İletişim, İstanbul) kitabını derledi. Bu kitap, 1995 ve 2010 yıllarında yeniden basıldı, Almanca (1991) ve İngilizce (1995) baskıları da yapıldı.
“Üniversiteden ayrıldıktan sonra hayatımı kazanmak için sürekli çeviri yaptım” diyen Tekeli, 2011 yılına kadar, Fransızca ve İngilizce’den çoğu kadınlar ve demokrasi ile ilgili 25 kitap çevirdi.
Şirin Tekeli; inadıyla, inancıyla ve heyecanıyla kadınların yaşamlarına dokunarak 73 yıla kitaplar, araştırmalar, makaleler, tezler, eylemler, dayanışmalar, kız kardeşlikler, dostluklar ve direngen bir ruh sığdırdı. HDP İstanbul Milletvekili Filiz Kerestecioğlu, hayatını kaybetmeden önce bedenini Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne bağışlayan Tekeli için, “Bir bilim kadınını bilim kadınına teslim edeceğiz, Şebnem Hoca’ya (Prof. Şebnem Korur Fincancı) teslim edeceğiz” dedi.
ŞÛJIN