Türkiye’de mahkûm olmak zaten yeterince zor. Sesini yükselten herkesin zindana doldurulduğu bir ülkede, zaten ayrımcılığa uğrayan bir toplumsal yapıdan geliyorsanız, işler iyice zorlaşıyor
İSST tarafından hazırlanan “Türkiye’de Roman Mahpus Olmak” isimli kitap, Roman yurttaşların cezaevinde yaşadıkları sorunlara dikkat çekiyor. Roman tutuklular, kültürel olarak da dışlandıkları için sosyalleşme sorunları yaşıyor. “Paran varsa çok rahatsın. Kendine eleman bile tutabiliyorsun, hizmet etmesi için” bu sözler, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) tarafından yayınlanan “Türkiye’de Roman Mahpus Olmak” isimli kitapta yer alıyor… Hapiste Roman Ağı ve CİSST tarafından hazırlanan kitapta Roman tutsakların cezaevinde yaşadığı sorunlar anlatılıyor.
Cezaevlerinde kaç Roman tutuklu olduğu bilinmiyor. Adalet Bakanlığı ise, bilgi edinme yasağı kapsamında bu sorulara yanıt vermekten kaçınıyor. Sebebi ise, cezaevi girişlerinde etnik soruların yer almaması, çünkü bu soruların ‘etnik ayrımcılığa’ neden olması. Fakat etnik ve sınıfsal anlamda mahpusların maruz bırakıldığı ayrımcılığa karşı herhangi bir önlem de alınmıyor.
Kendilerini ifade edemiyorlar
Kitapta yer alan bilgilere göre Roman yurttaşların cezaevlerinde en fazla yaşadığı sorun, okuma-yazma bilmeme sorunu. Okuma-yazma bilmeyen Romanlar, mektuplarını başkalarına yazdırıyor, acil bir durumda dilekçelerini kaleme alamıyorlar. Bu da kendini ifade edememe anlamına geliyor. Roman tutuklular, sağlık hizmetlerine erişim konusunda da çok ciddi sorunlar yaşıyor. Tedavileri geçiştirilebiliyor ya da engelleniyor. Ayrıca Roman tutuklular, kültürel olarak da dışlandıkları için, sosyalleşme sorunları yaşıyorlar. Kitabı hazırlayan CİSTT çalışanı Aylin Çelikçi, yaklaşık 4 ay süren saha çalışması yaptıklarını, kendilerine Roman tutukluların gönderdiği mektuplar ve tutuklu yakınlarından edindikleri bilgilerle kitaba son şeklini verdiklerini söylüyor.
İngiltere ve Romanya’da hazırlanan raporları da kitaba eklediklerini anlatan Aylin, Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmaların yetersiz kaldığına dikkat çekiyor. Cezaevlerindeki Roman yurttaşlara da seslenen Aylin, kendilerine ulaşıldığı takdirde Roman tutsaklara destek olacaklarını söylüyor. Aylin, son olarak tutuklu yakını ailelerin kendilerine şu adresten ulaşabileceğini ekliyor: hapisteyabanci@gmail.com.
Evrim Kepenek/Jinnews